De betrokkenheidsboom®
ouder-schoolpartnerschap als hefboom
KOOGO is overtuigd van het belang van een goede samenwerking en een sterk partnerschap tussen ouders en school. Uit onderzoek blijkt dat deze samenwerking de toekomstkansen van kinderen en de gelijke kansen tussen kinderen bevordert.
Binnen KOOGO merkten we dat onderwijsprofessionals struggelden met vragen zoals:
- Wat betekent ouder-schoolpartnerschap precies?
- Welke vormen van ouderbetrokkenheid bestaan er en wat betekenen ze juist?
- Hoe kan je als school inzetten op ouderbetrokkenheid?
- Wat houdt een partnerschap tussen ouders en school in?
- Hoe ga je als onderwijsprofessional een partnerschap met ouders aan?
- Vanuit welke grondhouding ga je om met de ouders op je school?
- Hoe schep je een gunstig partnerschapsklimaat?
- Wat werkt en wat juist niet?
Ouder-schoolpartnerschap is een middel om ouderbetrokkenheid naar een hoger niveau te tillen. Het is geen aparte vorm van ouderbetrokkenheid.
een denkkader voor ouder-schoolpartnerschap
Als antwoord schreef KOOGO het boek ‘De Betrokkenheidsboom: van ouderbetrokkenheid naar ouder-schoolpartnerschap’.
Collega’s An Ryckmans en Hannelore Lambrighs pleiten in hun boek voor het bundelen van krachten van ouders, school en kind met actief ouder-schoolpartnerschap als sleutelwoord. Ze stellen hierin het denkkader ‘De Betrokkenheidsboom®’ voor.
School en ouders werken best samen tijdens de schoolloopbaan van het kind, ieder vanuit hun eigen aanvullende rol en met eigen verantwoordelijkheden. Een sterk ouder-schoolpartnerschap in een gunstig partnerschapsklimaat helpt de samenwerking tussen ouders en school vooruit. De effecten hiervan zijn zowel in de school- als thuiscontext voelbaar voor het kind, de ouders en de onderwijsprofessional.
Maar hoe doe je dat?
Het denkkader ‘De Betrokkenheidsboom®’ biedt inzichten en handvaten aan om als onderwijsprofessionals in de eigen, unieke schoolcontext ouder-schoolpartnerschap te integreren en te versterken. Via het denkkader krijgen professionals inzichten in groeikansen op schoolniveau en op individueel niveau.
de elementen van het denkkader
Het denkkader ‘de Betrokkenheidsboom®’ is opgebouwd uit 3 delen.
De metafoor van de boom, de bodem en het klimaat:
Centraal in het denkkkader staat de boom, die staat symbool voor het kind in ontwikkeling. De vruchtbare bodem symboliseert de thuiscontext en het gunstige klimaat de schoolcontext. In beide contexten zijn er factoren die de ontwikkeling gunstig of ongustig kunnen beïnvloeden.
De partnerschapsdriehoek:
De hoeken van de partnerschapsdriehoek zijn de ‘actoren’, de individuen die een rol spelen in het ouder-schoolparnerschap, namelijk het kind, de ouder en de onderwijsprofessional. De partnerschapsdriehoek focust op het individu: het individuele kind, de ouder en de onderwijsprofessional.
De lijnen tussen de actoren, de zijden van de driehoek, zijn de relatielijnen. Zij symboliseren de relatie tussen twee actoren. De relatie tussen een ouder en een professional kan uitgroeien tot een ouder-schoolpartnerschap. Op een relatielijn kunnen drempels liggen die het partnerschap bemoeilijken.
De beïnvloedingscirkel:
In de beïnvloedingscirkel komen alle losse elementen uit de Betrokkenheidsboom® terug samen, alle elementen beïnvloeden elkaar altijd. Daarnaast helpt de beïnvloedingscirkel verder te kijken dan de school- en de thuiscontext. Welke andere personen of organisaties zijn betrokken of kunnen een belangrijke rol opnemen in het opbouwen of versterken van ouder-schoolpartnerschap? Welke personen hebben invloed op de ouders en het kind? En hoe betrek je deze dan?
vormen van ouderbetrokkenheid
Welke vormen van ouderbetrokkenheid bestaan er en wat betekenen ze juist?
Ouderbetrokkenheid is een containerbegrip. Het omvat 3 verschillende vormen van ouderbetrokkenheid: thuisbetrokkenheid, schoolbetrokkenheid en ouderparticipatie.
thuisbetrokkenheid
Thuisbetrokkenheid is niet zichtbaar voor de professional, speelt zich meestal af in de thuiscontext en heeft betrekking op het eigen kind.
Enkele voorbeelden:
- Een mama die vraagt aan haar tienerdochter hoe de sportdag op school was.
- Een papa die de tafel afruimt en afveegt om plaats te maken voor het huiswerk.
- Een pluspapa die voorleest. Een moeder die samen nadenkt over hoe haar kind best haar huistaken spreidt over de week.
- Een plusmama die samen met haar pluszoon winkeltje speelt.
schoolbetrokkenheid
Schoolbetrokkenheid is wel zichtbaar voor de onderwijsprofessional, speelt zich vaak op school af en heeft betrekking op het eigen kind.
Enkele voorbeelden:
- Een mama die naar het oudercontact komt.
- Een afgetekende agenda, toets of rapport.
- Een pluspapa die een vergeten zwemzak nabrengt.
- Een papa die tijdens een uitstap ‘s middags extra ondersteuning geeft aan zijn dochter met een spierziekte.
- Ouders die naar het optreden van hun kind komen kijken tijdens het schoolfeest.
ouderparticipatie
Ouderparticipatie is zichtbaar op voor de onderwijsprofessional, speelt zich vaak op school af en heeft NIET enkel betrekking op het eigen kind. Vaak is ouderparticipatie voor een groep kinderen, de hele klas of zelfs de hele school.
Enkele voorbeelden:
- Een mama die in de ouderraad mee nadenkt over de opfrissing van de speelplaats.
- Een groepje ouders die samen een boekenbeurs op school organiseren.
- Een papa die komt voorlezen in de klas.
- Een plusmama die helpt bij het snijden van het fruit.
- De ouders die helpen om van de eetdag een succes te maken.
Wat betekent ouder-schoolpartnerschap?
Ouder-schoolpartnerschap is geen aparte vorm van ouderbetrokkenheid, maar eerder een middel om ALLE vormen van ouderbetrokkenheid naar een hoger niveau te tillen.
Als er een partnerschap is, is er wederzijds respect en vertrouwen. Ouder-schoolpartnerschap krijgt vorm vanuit wederkerigheid en gelijkwaardigheid. Door in te zetten op een gunstig partnerschapsklimaat op school, verhoog je de kansen om een sterk ouder-schoolpartnerschap op te bouwen met al je ouders.
Samenwerking met ouders groeit vanuit contact en connectie. School en ouders werken samen tijdens de schoolloopbaan van het kind, ieder vanuit hun eigen aanvullende rol en met eigen verantwoordelijkheden.
Een sterk ouder-schoolpartnerschap in een gunstig partnerschapsklimaat helpt de samenwerking tussen ouders en school vooruit. De effecten hiervan zijn zowel in de school- als thuiscontext voelbaar voor het kind, de ouders en de onderwijsprofessional.
